Aşırı hava koşulları, geçen hafta Teksas’ta görülen dondurucu soğuk hava ve son birkaç yıldır devam eden diğer iklim nedenli felaketlerde yaşandığı üzere, ekonomik bir darboğaza neden olabilir. Bununla birlikte, öngörülemeyen iklim koşullarının göze çarpmayan formlarının da olumsuz ekonomik etkileri olabilir. Yeni bir araştırmaya göre, günlük sıcaklık değişkenliğinde bir yıldan diğerine yaşanan artışlar ekonomik büyümeyi engelliyor.

İKLİM, EKONOMİ ÜZERİNDE KRİTİK ETKİYE SAHİP

Almanya’da bulunan Potsdam İklim Etkisi Araştırma Enstitüsü’nde yüksek lisans öğrencisi ve çalışmanın başyazarı olan Maximilian Kotz, “Bu, iklimin ekonomi açısından önem taşıdığına ve bu sebeple iklim değişikliğinin ekonomiyle ilgilenen insanlar tarafından da ciddiye alınması gerektiğine dair bir başka önemli göstergedir” diyor.

Eldeki bulgular kırk yıllık verilere dayanıyor. Kotz ve meslektaşları, 1979-2018 yılları arasını kapsayacak biçimde, dünyanın dört bir yanındaki bölgelerden sıcaklık ve yağış ölçümleri topladı. Her günün sıcaklığının o ayın ortalamasından nasıl farklılaştığını hesapladılar ve daha sonra yıl boyunca görülen aylık sıcaklık değişimlerinin ortalamasını aldılar. Özünde, bu, sıcaklıkların mevsimsel beklentilerden ne zaman ve ne kadar farklılaştığına ilişkin bir genel görünüm sunar.

Araştırmacılar, iklimle ilgili bu rakamları 76 ülkedeki 1537 farklı bölgeden (eyaletler, kentler veya benzer alanlardan) elde edilen ekonomik verilerle eşleştirdi; toplamda 29 bin karşılaştırma yapıldı. Araştırmacılar, Nature Climate Change dergisinde aktardıkları kadarıyla, piyasaların belirsizlikten nefret ettiğine ilişkin eski gözlemde yeni bir eğilim keşfettiler: Günden güne farklılaşan sıcaklık değişkenliğinde her bir santigrat derecelik artış, bölgesel büyüme oranlarını ortalama beş puan düşürüyordu.

BİR DERECELİK DEĞİŞİM YÜZDE ÜÇ İLÂ 10’LUK ETKİ YARATIYOR

Araştırmacılar, bu modelin tarım, üretim ve hizmetler olmak üzere ekonomik sektörlerde görüldüğünü ve yıllık ortalama sıcaklık, yağış veya ekstra sıcak gün sayısıyla açıklanamayacağını ifade ediyorlar.

Mevsimler arasındaki sıcaklık değişimleri konusunda deneyime sahip olmak, ekonomilere günlük sıcaklık değişkenliğine karşı biraz esneklik sağlıyor gibi görünüyor. Örneğin, ekstra bir santigrat derecelik ısı değişkenliğinin yol açtığı ekonomik kayıplar Kolombiya veya Endonezya’da yüzde 10’dan fazlayken, Rusya ve kuzey Kanada’da yüzde üçten az olabiliyor.

Elbette zenginlik de bir miktar koruma sağlıyor. Araştırmacılar, “Günlük sıcaklık değişkenliğindeki artıştan kaynaklanan aşırı uçlardaki kayıplar, çoğunlukla düşük gelirli ülkelerde bulunan bölgeler için daha yüksek gelirli ülkelerdekilere kıyasla daha büyük ve aradaki fark daha yukarıdaki enlemlerde bulunan ülkelerde daha belirgin” diyor. 

KÜRESEL EŞİTSİZLİĞİ ARTIRIYOR

Şimdiye dek, iklim ve ekonomik etkileri üzerine yapılan araştırmaların büyük kısmı yıllık ortalama sıcaklığa ve ısı stresi* yaşanan günlerinin sayısını mercek altına almıştı.  Yayınlanan yeni araştırma, diğer iklim stresi kaynaklarından daha fazla etkilendiği bilinen ve bu nedenle küresel eşitsizliğin artabileceği düşük gelirli, tropikal ülkelerde en ağır şekilde yaşanan ek bir iklim kırılganlığı kaynağını da ortaya koyuyor.

İklim değişikliği ile birlikte günden güne farklılaşan sıcaklık değişkenliğinin artıp artmayacağı henüz belirsizliğini koruyor. Kotz, “Şaşırtıcı bir şekilde bu mesele, iklim değişikliğinin en az incelenen bir yönü olagelmişti” diyor: “Gerçekleştirdiğimiz çalışma, bu soruyu ele almanın iklim değişikliğinin maliyetlerini anlamak bağlamında hayati bir önem taşıdığını gösteriyor.” Araştırma grubunun bu analiz üzerinde çalıştığını ve yakında elde ettikleri bulguları yayınlamayı hedeflediğini de sözlerine ekliyor.

*Isı stresi, vücudunuz sağlıklı bir sıcaklığı (37 °C) korumak için yeterince soğumadığında ortaya çıkar. Çok sıcak olduğunda, ısı stresi riski artabilir.

Yazının orijinali Anthropocene Magazine sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)

Sarah DeWeerdt